Fifa'nın 2034 Dünya Kupası ev sahipliğini Suudi Arabistan'a vermesi, insan hakları ve çevre kaygıları nedeniyle büyük tartışmalara yol açtı. Karar, Fifa'nın şimdiye kadarki en tartışmalı kararlarından biri olarak görülüyor. Birçok kişi bu karardan hayal kırıklığına uğrasa da, Suudi Arabistan'ın futbola yaptığı devasa yatırımların ve bu yatırımların getirdiği etki düşünüldüğünde, şaşıran çok az kişi var. Suudi Arabistan'ın güçlü mali gücü ve Fifa ile olan yakın ilişkisi, bu kararın arkasındaki en önemli etkenler arasında yer alıyor. Bu durum, Fifa'nın şeffaflık ve hesap verebilirlik konusunda eleştirilere maruz kalmasına neden oldu. Eleştiriler, Fifa'nın karar alma sürecinin hızlı ve şeffaflıktan uzak olduğunu savunanlar tarafından dile getirildi. Ayrıca, Fifa'nın 2030 Dünya Kupası kararının da Suudi Arabistan'ın yolunu açtığı düşünülüyor.

Karar Nasıl Alındı? Bir Yarışma mıydı?

Suudi Arabistan'ın ev sahipliği, Fifa Kongresi'nin sanal toplantısında resmen onaylandı. Ancak bu onay, bir yıldan uzun süredir beklenen bir formaliteydi. Tek diğer potansiyel aday olan Avustralya, Suudi Arabistan'a karşı savunma yapmak için çok kısa bir süre verilmesi nedeniyle adaylığından çekildi. Fifa, bu hızlandırılmış süreci savunsa da, birçok kişi sürecin şeffaflıktan ve hesap verebilirlikten uzak olduğunu savunuyor. Fifa'nın 2030 Dünya Kupası'nı üç kıtaya dağıtma kararı (İspanya, Portekiz ve Fas ortak ev sahibi, ilk üç maç Güney Amerika'da) da Suudi Arabistan'ın önünü açtığı yorumlarına neden oldu. Bu karar, rotasyon politikası gereği 2034 için sadece Asya ve Okyanusya'dan ev sahipliği başvurularının kabul edilmesi anlamına geliyordu. Fifa Başkanı Gianni Infantino döneminde Suudi Arabistan ile yakın ilişkiler kuruldu ve Suudi Arabistan, Fifa'nın 2023 Kulüpler Dünya Kupası'na ev sahipliği yaptı. Ayrıca Fifa, Suudi Arabistan'ın petrol devi Aramco ile büyük bir sponsorluk anlaşması imzaladı.

Değerlendirme Raporu ve Uluslararası Tepkiler

Suudi Arabistan'ın 2034 Dünya Kupası'nı almasının artık kaçınılmaz olduğu hissiyatı, Fifa'nın değerlendirme raporunun yayınlanmasıyla iyice güçlendi. Raporda Suudi Arabistan'a 5 üzerinden 4,2 puan verildi, bu şimdiye kadar verilmiş en yüksek puandı. Ancak bu yüksek puanlamaya rağmen, Suudi Arabistan'ın insan hakları açısından "orta riskli", çevre koruma açısından "düşük riskli" olarak değerlendirilmesi eleştirilere yol açtı. Norveç Futbol Federasyonu, ev sahipliği duyurusuna katılmayacağını açıkladı ve sürecin Fifa'nın kendi iyi yönetim reformlarını alt üst ettiğini belirtti. Batı Avrupa ülkeleri dışında birçok federasyon Suudi Arabistan'ın teklifini destekleyecek gibi görünüyor. Almanya ve İngiltere futbol federasyonlarının tutumu ise belirsizliğini koruyor.

Sporla Aklama ve Geleceğe Dair

Suudi Arabistan'a ev sahipliği verilmesi, birçok kişi tarafından sporla aklama olarak görülüyor. Ülkedeki insan hakları ihlalleri, ölüm cezaları ve ifade özgürlüğünün kısıtlanması gibi konular, Dünya Kupası'nın ülkenin imajını düzeltmek için kullanıldığı iddialarını gündeme getiriyor. Suudi Arabistan, kadın haklarında bazı reformlar yapmış olsa da, eylemciler devam eden baskılara dikkat çekiyor. Örneğin, sosyal medyada eleştirileri nedeniyle hapis cezası alan kadınlar var. Suudi Arabistan hükümeti ise Dünya Kupası'nın ekonomiyi çeşitlendirmeyi ve turizmi geliştirmeyi amaçladığını savunuyor. 2034 Dünya Kupası, 15 stadyumda, bazıları henüz inşa edilmemiş olmak üzere, düzenlenmesi planlanıyor. Turnuvanın kış aylarında yapılması ve bunun Avrupa ligleriyle olası çatışmaları da tartışma konusu.